"-mis gibi" yasamak

asagidaki yazi daha cok bir deneme, karamsarligin aksine sorgulama bir yerde. ilk paragraftaki konusma gecerken bir anda iste insanlar belli bir seviyeye geldiklerinde -mış gibi yasiyorlar gibi sesli bir yorum yaptim. sonra bir anda, dur bir dakika dedim kendi kendime, insalara laf ediyorsun ama kendine baktiginda ne goruyorsun? iste onun sorgusunun ilk bolumu bu...

birkac gun once yemekte, Turkiye'de dovizin nasil yukseldigi, vs. konusuluyordu. ureticiye tuketiciye etkisi soyle olacak, boyle olursa su olur gibi tartismalar vardi, her zaman oldugu gibi ben konudan bir haber veya uretici tuketici anlamaz bir sekilde dinledim. konusmanin bir noktasinda, Amerika'daki ve Turkiye'deki satin alma olanaklarindan bahsedilmeye baslandi. yavas yavas Turkiye'de Amerika gibi olmaya baslamis olmasina ragmen, hala tuketici toplumu olarak onlarin seviyesine varamadi. Amerika'da yasayan bir arkadasimiz, insanlar ceplerinde parayi tutmuyor, kredi veya taksit ile mutemadiyen parayi hareket halinde ve kendilerini de borclu durumda birakiyorlar, cebinde harcayacak parasi olmayan insanlarin evlerinin her odasinda plazma televizyonlar oldugunu biliyorum dedi.

senelerdir teknolojinin getirilerinin, insan aliskanliklari ile dogru orantili olarak ilerlemedigini, alisamadan hayatimiza giren koklu degisikliklerin, zaman icinde kisisel ve toplumsal cokuntulere yol acacagini dusunurken, bir anda sadece teknolojinin degil baska bircok koldan da benzer mantiklarin olustugunu fark ettim. tuketici olarakta sadece teknoloji degil, yeni uretilen her nevi maddenin hayatimiza girmesi ile aliskanliklarimizi fark etmeden ve metobolizmamizin yuzyillardir alisik olmadigi bir hiz ile degistirir durumda degil miyiz? hayatlarimizin belli bolumlerini "-mis gibi" surdurmuyor muyuz...

o gun fark ettim ki, ben guya bunlari fark ettigim icin, kendimi farkli bir konumda goruyordum... (beynimin arka kisimlarinda) evet benim hayatimada hem teknoloji, hem cesitli degisiklikler cok hizli bir sekilde giriyor ama ben bunlarin farkindayim, bir sekilde irdeliyorum ve tabiri caiz ise bir gomlek otedeyim gibi bir ukalalik vardi... ama gel gor ki teknolojiye yordugum bu mantik, birebir benim... bir seneyi askin bir suredir, Afrika'da ve erkeklerin arasinda yasayarak "-mis gibi" nin alasi hemen yanimda duruyormus...

buralarda, bahsettigim sekilde yasamanin bana faydalari ve zararlarinin hepsini bir kenara biraktim. hic bilmedigim bir ulkede, hicbir sekilde alismadigim bir sosyal ortamda, halkin icine karismadan getto da yasayan bir erkek misim gibi... yurtdisina gidip, yasadigi ulkenin lisanini ogrenmeden yasayan insanlardan bir adim daha otedeyim. etrafimdakiler ile kominikasyon kurmaya calisiyorum ama cok sinirli... calisitigim ortamda, bak erkek gibi cevap verdi olarak savas veriyorum... ben ben oldugum icin degil, onlara alistiklari sekilde kafa tutabildigim veya davranabildigim zaman yasayabiliyorum, kadin gibi reaksiyon verdigimde veya iste tipik bir kadin davranisi dediklerinde, kendim bile bozuluyorum, ben bildiginiz kadinlardan degilim diyebiliyorum veya neden boyle dedim, yaptim diye kendi kendimi sorguluyorum... cikmaza dustugumde, acaba erkek olsaydim boyle mi yapardim diyorum... peki bildikleri kadinlardan degilsem, hangilerindenim ? :-)

Afrika'da olmak dedim, ilk geldigim gunlerde, hem yazilarimda hem laflarimda. eee, herhangi bir ulkede, ayni sartlarda calistigimi varsayarsam ne fark etti? bir tek tanesinin evine gidip, dogru duzgun oturup konustum mu? anlamaya calistim mi? kendi algilarim ve kabullerim uzerinden genellemeler yapmak haricinde ne yaptim? veya baska bir ulkede degil burada olmanin, etraftaki cogunlugun siyah olmasi haricinde nesi ile dogru duzgun bir temasa girdim. getto dedigim bu !!! santiye, ev, bidigim lokantalar, dukkanlar, bakkallardan baska, turistin bir adim otesinde... bizim siyaha baktigimiz gibi beyaza bakiyorlar, alistigim duzende onlar azinlikken simdi ben azinligim ve halkin icine karisamiyorum diye hayiflandim ama karismaya calistim mi ???

evet, "-mış gibi" aklimdan cikmayacak bir sure galiba. sadece burada olmak degil, orada oldugumda da baska turluleri vardi "-mış gibi" nin, simdilik buradakiler ile ugrasacagim, sonra uzakta oldugum icin evdekiler ile daha net ve objektif olarak ugrasabilirim gibi geliyor...